Missiewerkers

‘Dit is wat ik moet doen’

Missionair werker Colinda Janssen leeft in Liberia op de missiepost van de Sociëteit der Afrikaanse Missiën (s.m.a.), met steun van de WNM. Het is één van de armste landen waar de mensen nog steeds kampen met de gevolgen van de jarenlange burgeroorlog en de ebolacrisis. Toen in maart de gevolgen van de coronapandemie ook in Liberia voelbaar werden door enorm gestegen voedselprijzen en een tekort aan brandstof, kwam Colinda met het laatste vliegtuig terug naar Nederland. ‘Tijdelijk,’ benadrukt de 50-jarige.

Het liefst was Colinda in Liberia gebleven. Maar het werd er voor haar te gevaarlijk. Geen diesel betekent ook geen generator en daarmee had zij geen stroom. ‘Ik kon mijn mobiel niet meer opladen en was letterlijk afgesloten van de bewoonde wereld,’ vertelt zij. Liberia importeert vrij veel goederen en is volgens haar een duur land. Als daar schaarste bovenop komt met stijgende prijzen, loopt zij als blanke vrouw extra gevaar om door criminelen overvallen te worden. ‘Toen moest ik met pijn in mijn hart besluiten om naar Nederland terug te gaan.’

Want Afrika heeft haar hart gestolen. Colinda hoorde van een vriendin voor het eerst over het werken in Afrika als lekenmissionaris. Toen zij op een voorlichtingsdag twintig jaar geleden het missiehuis van de s.m.a. in Cadier en Keer binnenstapte, wist zij dat zij uitgezonden wilde worden. ‘Dit is wat ik moet doen.’ Haar eerste uitzending was naar Ghana. Daar werkte zij in een vluchtelingenkamp waar toen ook een grote groep Liberianen werd opgevangen. Colinda, die verpleegkundige is, werkte vooral met mensen met een beperking.

Missiepost

Sinds eind 2015 is zij uitgezonden naar Tubmanburg. Het was in de periode dat het ebolavirus veel slachtoffers maakte. Colinda: ‘Ik wilde aan de slag als missionaris, vooral omdat ik de taal spreek.’ Elke dag komen mensen naar de missiepost waar zij met drie s.m.a.-priesters woont. De vrouwen uit de hele regio weten Colinda te vinden. ‘De moeders komen voor allerlei zorgvragen, zoals voor hulp als een kindje ziek is of gehandicapt, of als het ondervoed is.’ Voor haar was het de aanleiding om het Ma-Hawa-project op te starten, waarbij ze voedselpakketten uitdeelt in verschillende dorpen en medische zorg verleent. ‘Als kinderen die verzwakt zijn door ondervoeding weer zijn aangesterkt en weer kunnen lopen, als ik met ouderen aan het werk ben, die hun kinderen hebben verloren in de burgeroorlog of aan ebola, en zij even kunnen ontspannen omdat ik hun zorgen tijdelijk heb weggenomen, maakt mij dat gelukkig.’

Corona

Voor het coronavirus was Colinda niet bang. ‘De Liberianen hebben in januari meteen maatregelen genomen,’ vertelt zij. De emmers met chloorwater om de handen te wassen stonden snel klaar, ook in haar tuin. Terug in Nederland zit Colinda niet stil. Met een beschermingsbril op, mondkapje voor, handschoenen en beschermende kleding aan begint zij aan haar dienst op de corona-afdeling in Apeldoorn. Daar zorgt zij voor de dementerende coronapatiënten, die uit het ziekenhuis komen. Totdat zij weer terug kan naar Liberia.

Colinda Janssen – Liberia/Nederland – 2020

'In Ecuador sterven duizenden mensen aan vervuild water'

De kraan opendraaien en een glas water drinken of even een tomaat wassen. Voor ons in Nederland is schoon drinkwater de normaalste zaak van de wereld. Helaas gaat dit niet op voor de bewoners van het platteland in Ecuador, weet missionair werker Kelly van Gils. ‘Hier in Ecuador sterven elk jaar nog duizenden mensen aan ziektes die zij krijgen door het drinken van vervuild water.’ Het treft vooral zeer arme gezinnen en dan met name kinderen onder vijf jaar en de ouderen.

Met haar 26 jaar is Kelly onze jongste missiewerker, uitgezonden door de parochie Zevenbergen met steun van de Week Nederlandse Missionaris. Kelly zet zich in voor deze kwetsbare mensen. ‘We helpen ziektes te voorkomen met een goedkoop waterfilter.’Kelly heeft in een jaar tijd zo’n vijfhonderd families voorzien van schoon drinkwater in huis. Daarmee draagt ze bij aan de gezondheid van de familie waardoor er minder ziektes zijn. Prachtig werk!

Zelf is Kelly ook een aantal keren flink ziek geworden van het water. Maar daar ziet zij de voordelen wel van in: ‘Het laat de mensen zien dat ik hun situatie begrijp en hen wil helpen er iets aan te doen.’ Kelly bezoekt de gemeenschappen op het platteland en geeft voorlichting over de noodzaak van schoon drinkwater. ‘In de afgelegen gemeenschap Empedradillo wonen nog maar dertien families,’ vertelt Kelly. Veel huizen staan er leeg. Toen zij er aankwam was net de oogst van bonen gestart. Het centrale plein lag bezaaid met bonen die er lagen te drogen. ‘De meeste families hadden gelukkig toch nog tijd om naar de bijeenkomst te komen en ik heb uiteindelijk elf filters afgeleverd.’ Eén daarvan aan de plaatselijke school zodat de kinderen thuis én op school schoon drinkwater hebben. Niet alle families hebben een waterfilter afgenomen. Een aantal kiest er na de voorlichting bijvoorbeeld voor het water lang genoeg te koken om het veilig te kunnen gebruiken. ‘Helemaal prima,’ vindt de jonge missionair werker. Het is ook de eigen keuze van de mensen.

Dankbaar

In een andere gemeenschap waar Kelly voorlichting gaf over het belang van schoon drinkwater, werd zij door een ouder koppel op de koffie uitgenodigd. ‘Ze wilden ons bedanken,’ zegt Kelly. ‘Ze hadden een klein kamertje dat als keuken en woonkamer dienst deed en nog een kleine slaapkamer.’ De blinde dochter van het koppel kwam ook net op visite. Zij woont zelfstandig in het dorp. Kelly vervolgt: ‘De mensen hebben bijna niets en toch mochten we niet weg voordat we een grote kom koffie en een broodje op hadden. Ze hebben zo weinig en willen dan toch nog zo veel delen. Dat vind ik heel bijzonder.’ Deze ontmoetingen maken dat Kelly kritisch naar zichzelf en haar situatie kijkt en steeds dankbaarder is voor de mogelijkheden die zij gekregen heeft.

Impact

Kelly ziet de uitzending door de Immanuelparochie in Zevenbergen en de WNM als een verrijking. ‘Door de connectie met de parochie en de WNM blijf ik een sterke band houden met mijn ‘thuis’ in Nederland. Vanuit de parochie kreeg ik interessante vragen en werd ik gestimuleerd om te reflecteren op mijn werkzaamheden en het leven in Ecuador.’ Daardoor werd Kelly zich bewuster van haar rol, haar impact en hetgeen zij zelf kan leren. Een ervaring die ook voor andere jongeren ‘super interessant’ is, meent Kelly. Op haar heeft de uitzending een grote indruk gemaakt. ‘Het heeft mij geholpen in te zien hoe ik mijn rol zie in deze wereld, welke rol het geloof daarin speelt en hoe ik mijn interesses en talenten kan benutten om anderen te helpen.’ Kelly raadt andere jongeren aan ook deze ervaring op te doen en contact op te nemen met de WNM

Kelly – Ecuador – 2019

Solidair met koffieplukkers en boeren in Guatemala

Missiewerker Inge Kuiphuis (1986) is sinds ruim drie jaar werkzaam in San Marcos in het westen van Guatemala (aan de grens met Mexico). Met steun van de St. Pancratius Parochie in Tubbergen en de WNM is zij uitgezonden en werkzaam bij boerenbeweging MTC.

De boerenbeweging bestaat twintig jaar en is ontstaan vanuit het sociaal pastoraat. De crisis in de koffiesector leidde ertoe dat veel landarbeiders werden ontslagen zonder dat zij ook maar enige vergoeding kregen. De arbeidsomstandigheden in de koffieplantages zijn bovendien erg slecht. ‘Het loon is ongeveer een derde van het minimumloon in Guatemala. De meeste koffieplukkers hebben geen ziektekostenverzekering. Als zij vanuit de hoogvlakte in vrachtwagens naar de koffieplantages vervoerd worden gebeuren er regelmatig dodelijke ongelukken,’ weet Inge. Zij zet zich in voor de rechten van de koffieplukkers en boeren.

Zwaar werk

‘De verhalen die mensen met mij delen maken een grote indruk op me. Het doet me beseffen hoe fijn mijn jeugd in Nederland was.’ Verhalen zoals van Imelda Lopez. Zij werkte samen met haar man en hun kinderen jarenlang op een koffieplantage. Op een gegeven moment werd hun loon niet meer uitbetaald. Wat volgde was een juridische strijd die zeven jaar in beslag nam. Uiteindelijk kregen zij het loon uitbetaald. Van het geld kochten Imelda en haar gezin samen met 20 andere families een stuk grond voor een huis en voor het verbouwen van koffie en bananen. ‘Het werk op de koffieplantage is zwaar. Vaak kregen we pas een maand later ons loon uitbetaald. Op een gegeven moment kregen wij helemaal niet meer betaald,’ vertelt Imelda. Maar hoe overleef je die tijd? MTC ondersteunde Imelda niet alleen juridisch, maar hielp haar – en de andere getroffen families – om te overleven. Inge: ‘We stuurden levensmiddelen en zorgden voor een arts als er iemand ziek was.’

Wakker geschud

Naast de juridische steun in de strijd tegen de eigenaar van de koffieplantage heeft MTC Imelda geholpen door scholing. ‘Vroeger kon ik alleen koken. Vroeger zeiden mannen dat wij vrouwen niets waard zijn.’ Inmiddels is zij gemeenteraadslid. ‘Ik ben dankzij MTC wakker geschud.’ Wanneer Inge de mensen vraagt of zij hun verhalen mag delen, reageren zij daar heel positief op. ‘De mensen zijn blij dat zij niet worden vergeten en dat er aandacht is voor hun situatie. Ik vind het belangrijk hun verhalen te delen. Guatemala lijkt ver weg van Nederland, maar we staan ook met elkaar in verbinding. Denk daar bijvoorbeeld de volgende keer aan als u een kopje koffie drinkt.’

Inge Kuiphuis – Guatemala – 2019