Bedrijvigheid in de Andes

Na vier weken Spaanse les in de hoofdstad van Ecuador, ben ik sinds een aantal weken in de provincie Chimborazo. Chimborazo bevindt zich in het hart van de Ecuadoriaanse Andes en kenmerkt zich door de honderden – dan wel niet duizenden – boeren die voedsel en zuivel produceren voor de rest van het land. Wanneer je de hoofdstad Riobamba verlaat, vind je een mozaïekachtig landschap waar boeren vee houden voor de melk en kaasproductie en allerlei soorten groentes, fruit, en granen produceren.

De landbouw in Ecuador is anders dan in Nederland. In Nederland wordt de landbouw gekenmerkt door efficiëntie en grootschalige productie. De boeren hebben grotere stukken land waarop ze één soort gewas produceren, dat geoogst kan worden met machines. Of je vindt er grote stallen met honderd koeien, die gemolken kunnen worden door een melkrobot. De producten worden later vaak verkocht aan tussenpersonen, om vervolgens in de supermarkt te belanden waar wij het kunnen kopen (als het al niet in andere landen beland). In de Andes zijn de stukken land veel kleiner en er worden verschillende producten op verbouwd. De hoeveelheid koeien is ook een stuk kleiner, en ze worden met de hand gemolken. Hoewel er soms een tussenpersoon bij betrokken is, worden de producten en het vee vaak door de boeren zelf verkocht op een van de vele markten in de buurt. Ik realiseer me sinds ik hier ben pas hoeveel werk machines en andere innovaties ons uit handen nemen in Nederland!

Het boerenleven in de Andes is dus hard werken, terwijl het steeds moeilijker wordt er een goede boterham mee te verdienen. Het werk is fysiek behoorlijk arbeidsintensief en de inputs worden steeds duurder, terwijl de prijs waarvoor ze hun producten verkopen behoorlijk schommelt. Bovendien is het verschil tussen de gebieden die toegang hebben tot irrigatiewater en de gebieden die afhankelijk zijn van regenwater groot. Het verschil tussen de groengekleurde en meer dorre landschappen wordt op dit moment alleen maar duidelijker doordat het behoorlijk droog is in Ecuador. Het regent veel minder dan normaal, waardoor de boeren grotendeels afhankelijk zijn van het schaarse irrigatiewater dat vanuit de páramo naar de stukken land stroomt via de irrigatiesystemen. Boeren die geen toegang hebben tot irrigatiewater, maken zich zorgen of hun gewassen het wel gaan redden dit jaar. Net zoals op vele andere plekken in de wereld, vertrekken de jongere generaties daarom naar de steden of Amerika, op zoek naar een baan en een beter leven voor hun kinderen.

Ondanks dat het leven van de boeren dus niet altijd makkelijk is, blijven de landbouw en veehouderij het fundament van de economie in de Andes. Er zijn tientallen markten in de buurt waar boeren hun vee en producten verkopen, zowel in de dorpen als in de hoofdstad Riobamba. De markt is een van mijn favoriete plekken om te komen, omdat er altijd veel leven is. Mensen kletsen met elkaar, er wordt heerlijk eten bereid, en je leert er elke keer wel weer een nieuwe soort groente of fruit kennen. Heb jij bijvoorbeeld al eens gehoord van melloco, chocho, of naranjilla? Met een economie die draait om het produceren van voedsel, zal het je ook niet verbazen dat de Ecuadorianen dol zijn op lekker eten. Op elke hoek van de straat vind je restaurantjes en eetkraampjes waar maaltijden als hornado, humitas, encebollada of seco de pollo te vinden zijn. Niet alleen buiten de deur, maar ook binnenshuis staat eten centraal. Het samen bereiden en delen van maaltijden is echt een onderdeel van de Ecuadoriaanse cultuur, en in de Andes is vooral cuy con papas (cavia met aardappelen) favoriet! Samen met de familie in de páramo waar ik een tijdje verbleef, maakte ik dit maaltje klaar. Ik had (ehm) de eer om zelf een cavia uit de schuur uit te kiezen, het beestje mee om zeep te helpen, en te bereiden samen met mijn `mama´. Hoewel het bereiden en proberen van de cuy best een stap was voor iemand die normaal geen vlees eet, kon ik natuurlijk niet anders dan het proberen! Uiteindelijk was het een prima maaltijd. Alhoewel ik niet weet of het mijn nieuwe favoriete eten is, maar dat vertelde ik mijn `mama´ stiekem maar niet…